واکسن ها اغلب از ویروسها و گاه از باکتریهای کشته شده یا تخفیف حدت داده شده عامل بیماریهای کشنده در سگها و بیماریهای مشترک بین آنها با انسان تهیه می شوند و تزریق آنها به حیوان، منجر به هوشیاری و فعال شدن سیستم ایمنی سگ در برخورد با بیماری ها شده، همچنین بدن را وادار به ساخت آنتی بادی هایی جهت مقابله با این بیماری ها می نماید. در این صورت هنگامی که بدن با عامل اصلی بیماری برخورد کند، آمادگی دفاع از خود در برابر آن را خواهد داشت. آنتی بادیهای ترشح شده در بدن در اثر تزریق واکسن ها، دارای حافظه محدودی بوده و بعد از مدتی از بین رفته و یا آنقدر ضعیف می شوند که توانایی مقابله با بیماری را نخواهند داشت. بنابر این طبق دستور کارخانه سازنده واکسن که روی برچسب آن نیز نوشته شده است، در زمانهای معینی باید تکرار شوند. علاوه بر آن هر واکسنی را در هر سنی نمی توان تزریق کرد و برای این منظور زمانهای مشخصی در نظر گرفته شده که باید رعایت شود. توجه داشته باشید که شما ممکن است با افرادی برخورد کنید که عنوان می کنند که سگ خود را هرگز واکسینه نکرده اند و تا کنون هم هیچ مشکلی برای آنها پیش نیامده. در این مورد هیچ تضمینی وجود ندارد که در صورت عدم واکسیناسیون، برای حیوان خانگی شما هم مشکلی پیش نیاید و با توجه به کشنده بودن بیماریهای مذکور و طبق قانون احتمالات، عاقلانه آن است که حیوان خانگی خود را در زمانهای مقرر واکسینه کنید.

ایمنی قبل از 2 ماهگی

قبل از تولد، در محیط محصور و استریلی به نام رحم زندگی می کنند که در آن هیچگونه آلودگی وجود ندارد. وقتی که توله ها متولد می شوند، به ناگاه در محیطی پر از میکروارگانیسم قرار می گیرند که هر کدام از آنها می تواند برای توله بیماریزا باشد و بدن توله نیز هیچگونه آمادگی برای مقابله با آنها ندارد. برای جلوگیری از بیماری و مرگ توله ها از چند روز قبل از زایمان غدد شیری مادر شروع به ترشح موادی برای توانمند سازی بدن توله ها در برخورد با بیماریها می کند و این واکسن طبیعی بلافاصه بعد از تولد نوزادان با اولین جرعه های شیر وارد بدن آنها شده و توله ها را ایمن می سازد. این ماده سرشار از مواد مغذی و آنتی بادیها، آغوز نام داشته و در چند روز اول بعد از زایمان از پستانهای مادر ترشح شده و در اختیار نوزادان قرار می گیرد. ماهیت این پادتنها از جنس پروتیین است و جالب اینجاست که در یکی دو روز اول زندگی، معده توله ها به دلیل نداشتن آنزیمهای لازم برای هضم پروتیین، نمی تواند آنها را هضم کرده و همانطور دست نخورده از دیواره روده جذب می شوند. بعد از این مدت، دیگر پادتنهای موجود در آغوز بصورت سالم از روده جذب نشده و شکسته می شود و در این زمان ماهیت شیر نیز به حالت طبیعی آن بر می گردد. این، بدان معناست که توله هایی که در بدو تولد شیر مادر را ننوشند، از این مواد ایمنی بخش محروم شده، بسیار ضعیف و حساس خواهند بود و به راحتی در معرض بیماری ها قرار می گیرند. این ایمنی مادری به مدت حدود 2 ماه دوام داشته و بعد از آن توله ها باید بطور مصنوعی واکسینه شوند.

واکسیناسیون سگ در 2 ماهگی

اولین دوره انجام واکسیناسیون در توله ها باید در سن 6 تا 8 هفتگی یعنی در حدود 2 ماهگی صورت گیرد. در این سن 3 تا 6 نوع واکسن در قالب واکسنهای مخلوط شده سه گانه، چهارگانه، پنج و یا شش گانه به توله ها تزریق می شود. انجام به موقع این واکسیناسیون برای حفظ سلامتی و جان توله شما از اهمیت خاصی برخوردار است و با توجه به حساسیت زیاد توله ها در این سن، ابتلا به بیماری می تواند برای او کاملا خطرناک و کشنده باشد.

بیماریهای ویروسی که در این سن بر علیه آنها واکسیناسیون انجام می شود عبارتند از بیماری دیستمپر یا بیماری سگهای جوان، بیماری پاروویروس، بیماری پاراانفولانزا و هپاتیت عفونی سگها. تمام این بیماری ها از درصد کشندگی بالایی برخوردار بوده و در صورت ابتلاء توله، نجات آن بسیار مشکل است و در صورتی که توله از آن جان سالم به در ببرد، از برنامه رشد عقب مانده و حیوان ضعیفی خواهد شد . این واکسنها از ویروس ضعیف شده یا کشته شدة عامل بیماری تهیه شده، باید در یخچال نگهداری شود و بر حسب نوع تهیه و دستور کارخانه سازنده باید زیر پوست یا در عضله تزریق شود. واکسنهای سه گانه با نام تجارتی DHP که در واقع حرف اول سه بیماری مذکور شامل دیستمپر، هپاتیت و پاروویروس می باشد. واکسنهای چهارگانه هم با نام تجارتی DHPPi علاوه بر سه بیماری فوق، پاراانفولانزا را نیز در بر می گیرد. واکسنهای پنج و شش گانه علاوه بر موارد یاد شده دارای یک یا دو نوع مختلف از باکتری کشته یا تخفیف حدت داده شده عامل بیماری لپتوسپیروز می باشد و با نامهای تجارتی مختلفی از قبیل DHPPi/L و یا DA2P+PV+LCi و یا نام های دیگر عرضه می شود. کشورها و کارخانجات مختلفی به تهیه این نوع واکسنها می پردازند و ممکن است شکل ظاهری آنها، برچسبهایشان و حتی نام تجارتی آنها با هم متفاوت باشد. این واکسنها ممکن است بطور جداگانه نیز در کپسولهای تک دزی تولید شده و سپس با هم مخلوط شوند. هر کدام از این محصولات در صورتی که استاندارد بوده، به درستی و در شرایط مناسب حمل شده، نگهداری شوند و طبق توصیه سازنده تزریق شوند، مؤثر بوده و ایمنی لازم را بوجود می آورند. بعد از تزریق این گروه از واکسنها در سن حدود 2 ماهگی که حتما باید توسط دکتر دامپزشک صورت گیرد، برای حیوان شناسنامه بهداشتی صادر می شود. در این شناسنامه مشخصات صاحب حیوان، مشخصات حیوان، برچسب واکسنهای تزریق شده و تاریخ تزریق واکسنها و تکرار بعدی آنها ذکر می شود. توجه داشته باشید که اعتبار و صحت واکسیناسیون به چسباندن برچسبهای روی واکسن در شناسنامه و تأیید دکتر دامپزشک با مهر و امضاء شخص او می باشد. توجه داشته باشید که تصمیم گیری در انتخاب نوع واکسن تزریقی در 2 ماهگی بر حسب شرایط محیطی، بیماری های موجود در منطقه و وضعیت حیوان کاملا بر عهده دکتر دامپزشک خواهد بود.

واکسیناسیون سگ در سن 3 ماهگی

در حدود 10 تا 12 هفتگی و بطور متوسط در 3 ماهگی علاوه بر تکرار واکسنهای تزریق شده در 3 ماهگی، واکسن هاری نیز باید به حیوان تزریق شود. از آنجا که تکرار مجدد واکسنهای تزریق شده در 2 ماهگی برای ایجاد ایمنی مؤثر و پایدار بسیار حایز اهمیت بوده و از سویی دیگر ایمنی علیه بیماری هاری که یک بیماری بسیار خطرناک و کشنده برای انسان و حیوانات به شمار می رود از جایگاه اهمیت ویژه ای برخوردار است، واکسیناسیون در این سن دارای اهمیت زیادی است. در این زمان معمولا به سگها واکسن هفتگانه تزریق می شود که علاوه بر شش بیماری ذکر شده در بالا، هاری را هم در بر می گیرد. در شرایط ویژه و با صلاح دید دکتر دامپزشک و شرایط موجود ممکن است واکسنهای دیگری نیز به حیوان تزریق شود.

تکرار واکسیناسیون 

تکرار واکسنهای چهار و ششگانه بصورت سالیانه بوده و از تاریخ تزریق در 3 ماهگی باید هر سال تکرار شود. در مورد واکسن هاری بر حسب سفارش کارخانه سازنده، تکرار می تواند هر شش ماه یکبار و یا بصورت سالیانه باشد. امروزه اکثر واکسنهای هاری برای تزریق سالیانه تهیه شده است. ولی هنوز هم واکسنهایی که تکرار آنها هر 6 ماه یکبار توصیه شده، وجود دارند.

واکسیناسیون گربه 

اولین دوره انجام واکسیناسیون دربچه گربه ها 6 تا 8 هفتگی یعنی در حدود 2 ماهگی صورت میگیرد. در این سن واکسن 3 گانه (Tricat) که مخلوطی از سه نوع واکسن ویروس تضعیف شده با نام تجاری RCP به توله ها تزریق می شود.

RCP که در واقع حرف اول سه بیماری: راینو تراکیید،کلسی ویروس،پن لکوپنی می باشد. این واکسن بین 2 تا 3 ماهگی در بچه گربه ها ایجاد ایمنی میکند و در 3 ماهگی باید به عنوان یاد اور تکرار شود، واکسن هاری نیز در 3 ماهگی تزریق می شود.

تکرار واکسن ها سه گانه و هاری بصورت سالیانه بوده، واکسن سه گانه تا سن 10 سالگی و هاری تا اخر عمر باید تکرار شود. 

واکسیناسیون پرنده: 

اولین دوره انجام واکسیناسیون در کاسکو، طوطی سبز، ماکیان و طیور پس از بلوغ می باشد؛ که مخلوطی از دو نوع واکسن ویروس تضعیف شده با نام های نیوکاسل و آنفولانزا می باشد. تکرار واکسن دو گانه هر شش ماه یکبار می باشد.